MÎZÂN: “KIYAMET GÜNÜ AMELLERİN TARTILMASI”
“Mîzan”, adalet, mikdar, denge, ölçü ya da bir şeyin ağırlığını ölçen alet (terazi) anlamlarına gelmektedir. Çoğulu, “mevâzîn”dir. Türevleriyle birlikte Kur’an-ı Kerim’de farklı anlamlarda kullanılmıştır. Hukukta “mîzan”, mecâzî olarak hak ve adaleti sembolize eder. Bu bakımdan mîzan, insanlar arasında adaletin tesis edilmesi anlamını da ifade eder.
İslâm itikadına göre mîzan, kıyamet gününde amel defterlerinin dağıtılmasından sonra iyi ve kötü amellerin tartılarak, sahiplerine gösterilmek üzere uygulanacak olan ilâhî adalet ölçütüdür. Kur’ân-ı Kerim’de ve hadis-i şeriflerde belirtildiğine göre mîzan haktır, kıyamet gününde ameller Allah’ın dilediği şekilde tartılacaktır. Bunun gerçek mahiyetini ancak Allah bilir.
Kur’an-ı Kerim amellerin tartılmasından şöyle bahseder:
“Kıyamet günü için adalet terazileri kuracağız. Öyle ki hiçbir kimseye zulmedilmeyecek. (Yapılan iş) bir hardal tanesi ağırlığınca da olsa, onu getirip ortaya koyacağız. Hesap görücü olarak biz yeteriz.”
Diğer bir âyet-i kerimede ise (sevap) tartısı ağır gelen kimselerin, hoşnut olacakları bir hayat içerisinde olacakları, tartısı hafif gelen kimselerin ise varacakları yerlerinin cehennem olacağı haber verilmektedir.
Ömürlerini inkâr ve sapıklık içerisinde geçirmeleri dolayısıyla kâfirlerin ve münafıkların amelleri tartılmayacaktır. Zira onlar, cehennemde ebediyen kalacaklardır. Bunun aksine bazı mü’minler de hesaba çekilmeden cennete gireceklerdir. Bazı kaynaklarda, Allah katındaki yüce değerleri nedeniyle Peygamberler için de mîzan’ın olmayacağı belirtilmektedir. Buna göre mîzan, alimlerin çoğuna göre günahkâr mü’minler için olacaktır.
Hadis-i şeriflerde de kıyamet gününde amellerin tartılacağı hakikatine işaret edilmiştir. Şöyle ki:
Bir hadis-i şerifte, “Temizlik imanın yarısıdır. ‘Elhamdülillah’ (diye zikretmek), mîzan’ı doldurur…” buyurulmaktadır. Diğer bir hadis-i şerifte de “Allah Tela’ya sevimli gelen iki kelime vardır ki onlar, lisanda hafif, mizan’da ise ağırdırlar. (O kelimeler), ‘Sübhanellahi ve bi-hamdih’, ‘Sübhânellahilazîm’dir” buyurulmuştur.
Tirmizi, İbn Mace, Ahmed b. Hanbel, İbn Hibban ve Hâkim’in rivayetinde gelen makbul hadis-i şerifte de kulun “Kelime-i şehadet”inin ve okuduğu “Besmele”nin konulduğu terazinin kefesinin, diğer amellerin konulduğu kefe’den ağır basacağı bildirilmiştir.
Bu hadis-i şeriften hareketle İslam alimleri, amellerin tartıldığı terazinin iki kefesinin bulunduğunu ifade etmişlerdir. Mu’tezile, her konuda olduğu gibi, kıyamet günü amellerin tartılması, sırat köprüsü ve şefaat gibi gerçekleri de akla uymadığı gerekçesiyle reddetmiştir.
Özetleyecek olursak, kıyamet günü amellerin tartılmasından sonra, sevabı günahından ağır gelenler cenneti, günahı sevabından ağır gelenler cehennemi hak edeceklerdir. Sevabı günahına eşit gelenler ise, cennetle cehennem arasında bekleme yeri olan “Ârâf”a sevk edileceklerdir. Ârafa sevkedilenler, bir süre burada kaldıktan sonra Cenab-ı Hakkın hususi bir imtihanından sonra cennete alınacaklardır. Ârâf, cennetle cehennem arasında, perde ve burç mahiyetinde bir yerdir.
Amellerin tartılmasından sonra ise insanlar, cennete geçit yolu olarak cehennem üzerinde kurulan “Sırat Köprüsü”ne vurulacaklardır. İnsan, dünyadaki ameline göre bu köprüden ya hızla geçip cennete ulaşacak ya da -Allah muhafaza- ayağı kayıp alttaki cehenneme düşecektir. Hadis-i şeriflerde haber verildiğine göre, Sırat Köprüsü’nden geçebilenlerin hızı ise, her insanın ameline göre şimşek hızı, rüzgâr hızı, atlı hızı, koşan insan, deve yürüyüşü veya normal insan yürüyüşü olarak değişkenlik arz edecektir. Bundan sonra da cennete ulaşamayan günahkârların cehennemden kurtuluşu için “şefaat” başlayacaktır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.), diğer peygamberler, melekler, alimler, veliler, şehitler ve küçük yaşta vefat eden masum çocuklarla, şefaat yetkisi verilen diğer mü’minler, şefaat ettikleri büyük günah sahiplerinin cehennemden kurtuluşuna vesile olacaklardır. İlk şefaat, mahşer günündedir. Hesapsız cennete girmek için veya cennetliklerin derecesinin artırılması için de şefaat söz konusudur. Kâfirlere ve münafıklara ise şefaat fayda vermeyecektir; esasen onlar hakkında şefaat izni de verilmeyecektir. (İmanın sahih ve kabule şayan olması için gerekli şartlar için bkz. http://www.ahmetgelisgen.com/Makale-Detay.aspx?ID=35#2172 ).
Cenâb-ı Hakk (c.c.) bizlere, hesapsız olarak cenneti hak edebilmeyi ve Sırat’tan emniyetle geçerek cennete ulaşabilmeyi ve başta Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) olmak üzere, şefaat ehlinin şefaatlerine nâil olabilmeyi nasip ve müyesser eylesin. Amin!
19.12.2017
Dr. Ahmet GELİŞGEN
www.ahmetgelisgen.com
Bu haber 1787 defa okunmuştur.
